Alzheimer hastalığı nedir?

İlerleyen yaş gecikmeli hatırlamada güçlük, azalmış bilişsel esneklik ve bellek ile bazı görsel mekânsal becerilerde bozulmayla ilişkilendirilebilir. Normal şartlarda; ilerleyen yaş ile birlikte seyreden bu gibi zihinsel değişiklikler bir takım ipuçları ve hatırlamayı kolaylaştıracak yollar kullanılarak telafi edilebilir. Bu durumda yaşlı kişinin zihinsel fonksiyonları test edilecek olsa normal sınırlarda fakat daha yavaş olması beklenir. Fakat ilerleyen yaşla birlikte zihinsel faaliyetlerde ve günlük yaşam aktivitelerinde bozulmaya neden olan bir hastalığın ortaya çıkması kendini başlıca unutkanlık şikâyetiyle belli eden nörolojik bir hastalığın habercisi olabilir.

Bunlardan en sık görülen ALZHEIMER Hastalığı (AH) ilerleyici bir nörolojik hastalıktır. Klinik olarak incelediğinde AH bilişsel ve işlevsel düzeyde ilerleyici bir kötüleşme ve hafıza ile diğer entelektüel faaliyetlerde belirgin bozulma olarak karşımıza çıkar. Bunlar;

– Yeni bilgileri öğrenmek veya daha önce öğrenilmiş olan bilgiyi hatırlama becerisinde bozulma

–  Konuşma bozukluğu

–  Motor işlevlerin korunuyor olmasına rağmen motor etkinliklerin yapılamaması

–  Duyu işlevlerinin korunuyor olmasına rağmen objelerin tanınamaması

– Planlama, organizasyon, dikkati odaklama, görünümün altında kalanı kavrama gibi işlevlerde bozulma.

Yukarıdaki belirtiler kişinin sosyal ve mesleki yaşamında hastalık öncesine göre belirgin bozulmaya neden olur ve bir başka hastalıkla ortaya çıkan geçici bozulma değildir. 85 yaşın üstündeki popülasyonun %50’sinde ALZHEIMER Hastalığı’nın ortaya çıkması bekleniyor. ALZHEIMER vakalarının %25’inin genetik mirasla ilişkili olduğu ortaya konulmuştur. Hastalık geri döndürülemez olsa da süreci yavaşlatılabilir. Bunun anahtarı erken tanıdır. Hastalığın prognozu yavaş ilerleyen periyotlardan oluşabileceği gibi hastanın fizyolojik durumuna ve genetik mutasyonuna bağlı olarak akut fazlardan da oluşabilir. ALZHEIMER Hastalığı’nın en erken belirtisi kısa süreli bellekteki kayıplardır. İlk zamanlarda oldukça hafif olabilir ve hasta tarafından gizlenebilir. Hasta yakınları da bunu bir hastalık belirtisi olarak görmekten çok yaşlanma sürecinin normal bir hastalık belirtisi olarak yorumlama eğilimi gösterirler.

Alzheimer Hastalığına isim veren kimdir?

Hastalığa adını veren Alois ALZHEIMER 1864-1915 yılları arasında yaşamış bir psikiyatristir. 3 çocuk babası olan ALZHEIMER tüm yaşamını Almanya’da geçirmiştir. Hastalarındaki davranış bozukluklarını organik nedenlere bağlama eğilimindeydi. Şefi olduğu klinikte Auguste D., isimli 1850 doğumlu bir kadın hastasının sergilediği belirtiler dikkatini çeker ve ayrıntılı olarak incelemeye başlar. Geldiğinden itibaren konuşması bozuk olan hastasını izlediği süre boyunca Bayan Auguste yavaş yavaş nesneleri adlandıramaz, doğum yerini hatırlayamaz, basit matematik işlemleri yapamaz olur, yazı yazma ve okuma becerisini kaybeder,  gittikçe endişeli ve kaygılı ve hatta sinirli davranır olur, kimsenin duymadığı sesler duyduğunu söyler. Gün aşırı ziyaretine gelen doktorunu tanımaz hale gelir. Hastalık; bu belirtiler bütününün bilinen diğer hastalıklardan farklı olduğunu düşünen Alois ALZHEIMER ’in adıyla anılır.

ALZHEİMER HASTALIĞI KİMLERDE, NE KADAR SIKLIKLA GÖRÜLÜR?

ALZHEIMER , sıklıkla 65 yaşın üzerindeki kişilerde görülür. Hem kadın hem de erkekte görülen bu hastalığın, kadınlarda biraz daha fazla görüldüğü saptanmıştır. Yapılan araştırmalar, 65 yaşın üstündeki, ortalama her 15 kişiden birinde bu hastalığın görüldüğünü ortaya koymuştur. 80-85 yaşın üzerindeki, her iki kişiden birinde ALZHEIMER  görülmektedir.

Ayrıca bu hastalık sadece 65 yaşın üzerinde değil, kırk ve ellili yaşlarda da ortaya çıkmaktadır. Fakat diğer yaşlara göre sık karşılaşılan bir durum değildir.

Dünyada 20 milyondan fazla ALZHEIMER  hastası vardır. Bu hastaların yaklaşık 300 bini ülkemizdedir. Bu hastaların sayısı, gün geçtikçe artmaktadır. Çünkü dünyada insan ömrü uzamakta ve yaşlı insan sayısı artmaktadır.

ALZHEİMER HASTALIĞININ NEDENLERİ VE HASTALIĞIN SEYRİ

ALZHEIMER hastalığının nedenleri arasında kalıtsal faktörler, beyinde protein birikimi, beyin hücrelerinin ölümü, sinirsel iletimin bozulması, çeşitli zehirli maddeler yer almaktadır. Ayrıca yaş ilerledikçe, ALZHEIMER ’İN görülme ihtimali artar. Fakat hastalığın kesin nedeni henüz bilinmiyor.

Hastaların sadece yüzde 10’unda ailede ALZHEIMER varlığı tespit edilmiştir. Bu yüzden, bu hastalık sadece tek bir kalıtsal faktöre bağlı değildir.

ALZHEIMER, yavaş ilerleyen ve sinsi bir hastalıktır. Beyindeki sinir hücreleri yok olmaya başlamıştır. Önceleri kısa süreli unutkanlıklar şeklinde ortaya çıkar. Örneğin, hasta bir gün önce ne yaptığını, ne yediğini hatırlayamaz. Hastalık ilerledikçe, kişinin günlük işleri aksamaya başlar. Sorduğu bir şeyi tekrar sorar, yakınlarını tanıyamaz hale gelir. Bu durumda kişinin psikolojisi bozulur. Psikolojisi bozulan hasta, içine kapanık bir hale gelir. Konuşma, yürüme, tuvalete gitme gibi ihtiyaçlarını karşılayamaz ve yatağa mahkûm bir yaşam sürmeye başlar. Yani hem fiziksel hem zihinsel problemler vardır.

İlerlemiş ALZHEIMER hastalığı, hastaların ailesi için de bir yüktür. Hastanın bütün bakımı aile tarafından yapılmak zorundadır.

ALZHEİMER HASTALIĞININ BELİRTİLERİ

ALZHEIMER  hastalığının, temel olarak 10 tane belirtisi olduğu kabul edilmektedir. Bu belirtilerden bir ya da birkaçının bulunması ALZHEIMER  belirtisi olabilir.

– günlük yaşamı etkileyecek kadar unutkan olma (kişilerin adlarını, olayları hatırlayamama),

– gündelik işleri yapamama (yemek yapmak gibi),

– kelimeleri bulurken zorlanmak,

– tarihleri ve bilinen yolları hatırlayamama,

– çok basit konularda bile karar vermede güçlük çekme,

– hesap yapamama, pratik düşünmede zorluk çekme,

– eşyaların yerlerini karıştırmak (koyarken başka yere koymak),

– davranışlarda ve ruh halinde değişiklik,

– karakter özelliklerinin değişmesi, insanları suçlama,

– sorumluluk sahibi olmaktan kaçmak ALZHEIMER ’İN belirtileridir.

ALZHEİMER HASTALIĞI TANISI NASIL KONULUR?

Öncelikle yukarıdaki belirtilerden bazıları sizde varsa bir psikolog ya da sinir hastalıkları uzmanına başvurmanız gerekir.

Çekilen beyin filmi, yapılan kan tahlilleri ve laboratuvar tetkikleri ile ALZHEIMER  hastalığı diğer hastalıklardan ayırt edilmeye çalışılır. Çünkü her unutkanlık, bu hastalığın belirtisi değildir. Bu şekilde hastalığın kesin tanısı konur.

ALZHEİMER TEDAVİSİ

Hastalığın kesin tedavisi yoktur. Yani yapılan tedaviyle, hastalık tamamen ortadan kaldırılamaz. Öncelikle şunun bilinmesi gerekir; bu hastalığın tedavisinde erken tanı çok önemlidir.

Yapılan tedaviyle, hastalığın ilerlemesi yavaşlatılır ve hastalığın semptomları azaltılır. Amaç, hastanın yaşam kalitesini arttırmaktır. Ayrıca, ortaya çıkan psikolojik problemlerle başa çıkabilmek için de çeşitli ilaçlar (antidepresan gibi) kullanılır. Fakat bu ilaçlar doktor kontrolünde alınmazsa daha kötü sorunlara yol açabilir.

Gün geçtikçe, ALZHEIMER  hakkında daha fazla bilgi sahibi oluyor ve daha fazla ilaçlarla karşılaşıyoruz. Yapılan çalışmalar, hastalığın tedavisinde büyük adımlar atılacağını göstermektedir.

ALZHEİMER HASTASI VE YAKINLARININ BİLMESİ GEREKENLER

– Öncelikle hastanın kendisine, cesaret ve güven duygusunu aşılamak gerekir. Hastaya her zaman yardım edilmeli ve bu yardımın hastaya kabul ettirilmesi gerekir.

– Hastanın hislerini paylaşmak gerekir. Gerekirse hasta, doktora nasıl bir durumda olduğunu anlatmalı ve bu yönde de tedavi uygulanmalıdır.

– Yapılacak işler için bir kağıda notlar alınmalıdır. Aynı şey, eşyaların yerini bulmak için de yapılmalıdır.

– ALZHEIMER  hastalarının araba sürmesi tehlikelidir. Bu yüzden bir kişinin, hastaya eşlik etmesi (şoför olarak) gerekir.

– Hastanın sağlığına ve beslenmesine dikkat edilmelidir.

– Hasta hobilerini kısıtlamamalıdır. Önceden yaptıklarını, yapmaya devam etmelidir. Fakat artık çalışmayı bırakması gerekir.

– Hastalık ilerlemeden, hastanın ilerideki bakım durumu görüşülmelidir.

– ALZHEIMER , sadece kişinin kendisine değil, ailesine de maddi ve manevi yük getirdiğinden, bu hastalıkla yaşamaya alışmak ve başedebilmek için DESTEK almak gerekir.

KAYNAKLAR

Giacobini, E. 2000.ALZHEIMER  hastalığının tedavisinde kolinesteraz inhibitörleri:Farmakokinetik ve farmakodinamik değerlendirmeler. :ALZHEIMER  Hastalığının Farmakoterapisi (Gauthier,S. Ed.) Yelkovan Yayıncılık İstanbul.

Enz, A. 2000. İlaç grupları:ALZHEIMER  Hastalığının Farmakoterapisi (Gauthier,S. Ed.) Yelkovan Yayıncılık İstanbul.

Scinto, L.F.M.,  Daffner, K.R. 2000 Early Diagnosis of ALZHEIMER ’s Disease. s:3 (Scinto, Daffner eds.) Humana Press, New Jersey.

American Psychiatric Association. 1994. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed.). Washington,DC.

Maurer K & Maurer U. 2001. ALZHEIMER  bir hekimin yaşamı ve bir hastalığın tarihçesi (çev.Demiralp, T.) Yelkovan Yayıncılık İstanbul.

Weintroub S. 2000. Principlesof Behavioral and Cognitive Neurology.(Mesulam MM,Ed.) Oxford University Press: New York.2.edition

Morris JC, Peterson RC.Is mild cognitif impairment simply incipent ALZHEIMER ’s disease?

http://www.isinbaral.com/ALZHEIMER .html

http://www.noroloji.org.tr

– See more at: http://altincatigordionhuzurevi.com/ALZHEIMER -hastaligi-nedenleri-belirtileri-tanisi-ve-tedavisi/#sthash.SrMijIfK.dpuf